Η Φιλική Εταιρεία και η Συμβολή αυτής στην Ελληνική Επανάσταση του 1821
Με την ονομασία “Φιλική Εταιρεία” εννούμε τη μυστική εκείνη οργάνωση εθνικού χαρακτήρα σκοπός της οποίας υπήρξε η προπαρασκευή της εθνεγερσίας του γένους.
Όπως αναφέρεται στην εγκυκλπαίδεια ΗΛΙΟΣ (τόμος 7: ΕΛΛΑΣ):
Ἄτομα άφανῆ καὶ ἄσημα, μὴ διαθέτοντο ὑλικὰς δυνάμεις, μὴ ἔχοντα νὰ προσφέρουν παρὰ μόνο τὴν ψυχήν των καὶ μὴ ἐπικοινωνοῦντα μὲ ἐπιφανῆ πρόσωπα τοῦ ἑλληνικοῦ κόσμου ἐνεπνεύσθησαν καὶ ἐπραγματοποίησαν τὴν ἵδρυσιν πνευματικῆς ἑταιρίας, που θα ἐξετείνετο εἰς ὁλόκληρον τὴν χώραν διὰ τῆς μυήσεως ὅσο τὸ δυνατὸν περισσοτέρων πατριωτών, μὲ σκοπὸν τὴν ὀργάνωσιν καὶ τὴν ἐνέργειαν ἀπολυτρωτικοῦ ἀγῶνος.
Ἡ ὀργάνωσις αὐτὴ ὀνομάσθη ἀπὸ τοὺς ἰδίους “Φιλικὴ Ἑταιρία”.
Δράσεις της Φιλικής Εταιρείας στο νησί
Το φθινόπωρο του 1820 ο αρχηγός της Φιλικής εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης, όρισε την πρώτη εφορία των Φιλικών στη Ζάκυνθο, αποτελούμενη από τον Διονύσιο Ρώμα και τον Αναστάσιο Φλαμπουριάρη.
Οι φιλότουρκοι Άγγλοι αρμοστές του νησιού ανάγκασαν τα δυο αυτά μέλη της Φιλικής Εταιρείας να αυτοεξοριστούν στη Βενετία.
Συστάθηκε νέα τριμελής επιτροπή της εφορίας της Φιλικής Εταιρείας αποτελούμενη από τον Ιωάννη Στεφάνου, τον Νικόλαο Καλύβα και τον Φραγκίσκο Καρβελά. Η επιτροπή αυτή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία και στην έναρξη της ελληνικής επανάστασης. Το διάστημα αυτό πολλοί Ζακυνθινοί μυήθηκαν στη Φιλική εταιρεία , που με τον τρόπο αυτό συνέλαβαν τα μέγιστα στην υπόθεση, του αγώνα των Ελλήνων. Συγκεντρώνονταν μυστικά στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου των Λατίνων ( που επονομάστηκε και σε Άγιο Γεώργιο των Φιλικών) στο δρόμο του Ψηλώματος προς το Λόφο του Στράνη και έδιναν τον περίφημο όρκο των Φιλικών, παρουσία του ιερέα και Φιλικού Άνθιμου Αργυρόπουλου.
Ο Λεωνίδας Ζώης μάς διέσωσε έναν κατάλογο με τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας, που ορκίστηκαν στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. Αναφέρονται μεγάλες προσωπικότητες εκείνης της εποχής με σημαντικότερο τον «Γέρο του Μοριά», Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.
Σκοπός της Φιλικής Εταιρείας ήταν η γενική επανάσταση των Ελλήνων για την «ανέγερσιν και απελευθέρωσιν του Ελληνικού Έθνους και της Πατρίδoς μας».
Κατάλογος μελών Φιλικής Εταιρείας στη Ζάκυνθο
- Αθανασιάδης ή Αθανασόπουλος Γ.
- Αναγνωσταράς
- Αρβανιτάκης Σπ.
- Ασημακόπουλος Ιωάννης
- Βαρβιάνης Διονύσιος
- Βιλαέτης
- Βλαχόπουλος Διονύσιος
- Βούτος Παναγιώτης
- Γαήτας
- Γκούστης
- Γουζάλης Δημήτριος
- Γρίβας
- Γρυπάρης Διονύσιος
- Δαγλιόστρος Σπ.
- Δαμουλιάνος Δ.
- ΔεσύλλαςΙ Ιωάννης
- Δημάσης Θ.
- Έλληνας Δ.
- Έλληνας Ιωάννης
- Επισκόπουλος Νικόλαος
- Ζαχαριάς
- Θεοδωρακόπουλοος Παν.
- Καββαδίας
- Καβουρόπουλος Δ.
- Καλυβάς Νικ.
- Καραβιάς Αν.
- Κανελλόπουλος Ι.
- Καρβελλάς Φραγκίσκος
- Κατσαϊτης Αντ.
- Κλαυδιανός Δ.
- Κολοκοτρώνης Θεόδωρος
- Κολοκοτρώνης Γενναίος
- Κουερίνος
- Κούρτσολας Νικ.
- Κρενδηρόπουλος Γεώργιος
- Κρενδηρόπουλος Ιωάννης
- Λεονταρίτης Διονύσιος
- Λεονταρίτης Παν.
- Λογοθέτης Καίσαρ
- Μανιάς Νικ.
- Μαρτελάος
- Μαρτινέγκος Αντώνιος
- Μερκάτης Παύλος
- Μιλιάνης Ιωάννης
- Πάγκαλος Νικόλαος
- Παπαγιαννόπουλος Δ.
- Παπαγεωργόπυλος Δ.
- Παλέρμος
- Παπάς Αριστείδης
- Παχυγιάννης Π.
- Πέτας Ιωάννης
- Πετιμεζάς Βασίλειος
- Πετιμεζάς Νικόλαος
- Πλαπούτας Γ.
- Πλατανιάς
- Πετρίδης
- Πομώνης Ηλίας
- Πονηρόπουλος Νικόλαος
- Ρώμας Κανδιάνος
- Σανδρίνης Αντώνιος
- Σάκκαλής Σπ.
- Σδρίνιας Αντ.
- Σιγούρος Γ.
- Σιγούρος Δ.
- Σολωμός Διονύσιος
- Σολωμός Ροβ.
- Φλαμπουριάρης Διονύσιος
- ΦωσκάρδηςΔημήτριος
- Φωτομάρας
- Χαλικιάς Νικόλαος
- Χρυσοσπάθης Ηλίας
Μέλη της Φιλικής Εταιρείας ήταν επίσης:
- Άννινος Διονύσιος
- Αργυρόπουλος Άνθιμος
- Καμινάρης Αθανάσιος
- Καντούνης Νικόλαος
- Κασσιμάτης Νικόλαος
- Κοκκίνης Νικόλαος
- Πολίτης Αναστάσιος
Ο Ζακυνθινός ιατρός Ν. Καλύβας, μύησε 31 άτομα στους κόλπους της Φιλικής Εταιρείας και ο έμπορος Σπύρος Αρβανιτάκης, μύησε 12 άτομα και σύμφωνα με τον πανελλήνιο σχετικό πίνακα βρίσκονται στην 3η και 17η θέση, αντίστοιχα. (Ιστορία του ελληνικού έθνους, Τόμος ΙΑ, σελ.430, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1975)
Ο τόπος συνάντησης των μελών της Φιλικής Εταιρείας, ήταν ο Πύργος του Δομενεγίνη, στο Άργάσι, που ανακαινισμένος σώζεται σε αρίστη κατάσταση και σήμερα.
Η επιτροπή Ζακύνθου, αποτελούμενη από τον Κωνσταντίνο Δραγώνα, τον Διονύσιο Ρώμα και τον Παναγιώτη Στεφάνου συγκροτήθηκε το έτος 1824 και έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στην ελληνική επανάσταση.
Βοήθησε καθοριστικά τόσο στον διπλωματικό τομέα όσο και στην προσπάθεια εξεύρεσης οικονομικών πόρων για την συνέχιση του αγώνα.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η επιτροπή αυτή λειτούργησε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, σαν άτυπο «Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνών Σχέσεων» του υπό σύσταση και ίδρυση νέου ελληνικού κράτους.
ΟΝΟΜΑΤΑ ΖΑΚΥΝΘΙΝΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΤΗΧΗΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ
α. Κατάλογος Φιλικών από τον Ιωάννη Φιλήμονα και Παναγιώτη Σέκερη (1818)
- Ιάκωβος Κορνήλιος, έμπορος, στην Κωνσταντινούπολη από τον Ηλιού Χρυσοσπάθη
- Χριστόφορος Κορνήλιος, έμπορος, στη Οδησσό, από τον Ιωάννη Μπουκουριάδη
- Αναστάσιος Κορνήλιος ,γιατρός, στην Καλαμάτα, από τον Ηλιού Χρυσοσπάθη
- Διονύσιος Κουτζογιαννόπουλος στην Καλαμάτα, από τον Χριστόφορο Κορνήλιο
β. Κατάλογος Φιλικών από τον Ιωάννη Φιλήμονα (1819)
- Σπυρίδων Αρβανιτάκης, έμπορος, στο Γαλάζιο, από τον Νικόλαο Μουζάκη
- Ιωάννης Ασημακόπουλος, έμπορος, στη Ζάκυνθο, από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη
- Νικόλαος Καλύβας, γιατρός
- Διονύσιος Ρώμας, στη Ζάκυνθο
- Αναστάσιος Φλαμπουριάρης
- Διονύσιος και Κωνσταντίνος Μαρτινέγκος – Γαήτας, αδελφοί
- Δημήτριος Καβουρόπουλος, φαρμακοπώλης
- Νικόλαος Καντούνης
- Νικόλαος Κούρτσολας
- Γεώργιος και Ιωάννης αδελφοί Κρενδιρόπουλοι, έμποροι
- Αντώνιος Μαρτινέγκος, πολιτικός
- Αντώνιος Παλέρμος, πολιτικός
- Πολυζώης Παχύγιαννης, πολιτικός
- Ιωάννης Γ. Πέτας
- Δημήτριος Πλαίσας, δάσκαλος
- Στέλιος Στραβοπόδης, έμπορος
- Νικόλαος Σιγούρος
- Θεόδωρος Σιγούρος, νομικός
- Αντώνιος Σωμερίτης, νομικός
- Δημήτριος Φωσκάρδης, πολιτικός
- Σπυρίδων Τσιόλης, στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Χαράλαμπος Βιλαέτης, πρόσφυγας, Πελοποννήσιος στρατιωτικός
- Νικόλαος Πονηρόπουλος, πρόσφυγας, έμπορος από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη
γ. Κατάλογος Φιλικών από τον Παναγιώτη Σέκερη (1819)
- Αναστάσιος Αβραμιώτης, έμπορος, από τον Θεοχάρη Ρένδη
- Ιωάννης Ατζιτήρης, στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Διονύσιος Γεώργιος Βαρβιάνης, συμβολαιογράφος, στη Ζάκυνθο, από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη
- Αναστάσιος Βολτέρας, στη Ζάκυνθο, από τον Διονύσιο Ρώμα
- Ιωάννης Θεοδωριάδης, χρυσοχόος, στην Κωνσταντινούπολη, από τον αρχιμανδρίτη Λεόντιο
- Νικόλαος Αντωνίου Κανδακίτης, πολιτικο –μουσικός, στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Ιωάννης Κουτζογιαννόπουλος, στην Καλαμάτα
- Θεόδωρος Ν. Λεονταρίτης και Ιωάννης, γιος του, στη Ζάκυνθο, από τον Αντ. Πελοπίδα
- Ευστάθιος Λισγαράς, νομικός, στην Κωνσταντινούπολη
- Πιέρος Λογοθέτης, στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Καίσαρ Λογοθέτης, στη Ζάκυνθο, από τον Διονύσιο Ρώμα
- Κωνσταντίνος Μανιώτης, ωρολογάς, στη Ζάκυνθο ,από τον Πέτρο Βεργόπουλο
- Γεώργιος Μπάστας, από τον Νικόλαο Πονηρόπουλο
- Διονύσιος Παπαγεωργόπουλος, στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Διονύσιος Παπαγιαννόπουλος, νομικός, στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Κωνσταντίνος Παπαδάτος, στην Κωνσταντινούπολη, από τον Σωτήριο Θεαγένη
- Νικόλαος Πισκοπόπουλος, στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Διονύσιος Πλατυμέσης, στη Ζάκυνθο από τον Νικόλαο Καλύβα
- Διονύσιος ιερέας Πουπλίκολας(Πουπλόκας), στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Αναστάσιος Πουπλίκολας (Πουπλόκας), στη Ζάκυνθο, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Διονύσιος Τριγκέτας, έμπορος, στη Ζάκυνθο, από τον Πανάγο Ζάρκο
- Αναστάσιος Φλαμπουριάρης, στην Κέρκυρα, από τον Αριστείδη Παπά
Όπως αναφέρεται στο αρχείο Σέκερη τον ίδιο χρόνο (1819) κατηχήθηκαν στη Ζάκυνθο και οι παρακάτω στο νησί πρόσφυγες:
- Άνθιμος και Ιωάννης αδελφοί Αργυρόπουλοι, Ηπειρώτες
- Γεώργιος Διαμάντης Μπάφας, Ηπειρώτης
- Κωνσταντίνος Βαλιάνος Πρεπής, από τον Νικόλαο Καλύβα
- Ιωάννης και Διονύσιος Έλληνας, αδελφοί, έμποροι, από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη
- Γεώργιος Κατζίρης, έμπορος, από τον Αντώνιο Πελοπίδα
- Ιωάννης Γκούστης, Πρεβεζάνος, εκατόνταρχος, από τον Π.Παπαγεωργίου (Αναγνωσταρά)
- Κωνσταντίνος Καρακούλιας, πεντηκόνταρχος, από τον Σωτήριο Πατρινόπουλο
- Αλέξιος Λυκόπουλος και Αναστάσιος Σκοβώλης, έμποροι Πελοποννήσιοι, από τον Νικόλαο Πονηρόπουλο
- Γεώργιος Λαδόπουλος, Θεόδωρος Πανταζόπουλος, Παναγιώτης Γαλόπουλος, Σπαρτιάτες, έμποροι, από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη
- Αναγνώστης Μπουτιέρου – Μοθωναίος, Μοραϊτης, έμπορος, από τον Γεώργιο Λαδόπουλο
δ. Κατάλογος Φιλικών από τον Παναγιώτη Χιώτη
Ο Παναγιώτης Χιώτης γράφει ότι κατηχήθηκαν ακόμα στη Ζάκυνθο πολλοί ντόπιοι και πρόσφυγες, χωρίς να αναφέρει όμως χρονολογίες μυήσεως. Εν τούτοις οι εξακριβωμένες πληροφορίες του (είχε γνωρίσει προσωπικά πολλούς ντόπιους Φιλικούς) είναι πολύτιμες για τον καταρτισμό ενός πληρέστερου καταλόγου. Έτσι παραθέτει και τα εξής ονόματα ντόπιων, που κατηχήθηκαν και αυτοί στη Ζάκυνθο από τον ακαταπόνητο πατριώτη Νικόλαο Καλύβα:
Κωνσταντίνος Δραγώνας, έφορος Υγειονομείου Ζακύνθου,Ιωάννης Δεσύλλας, νομικός και πολιτικός, Διονύσιος Φλαμπουριάρης, νομικός, Παύλος Βούτος, γιατρός, Ιωάννης Λεονταράκης, Ηλίας Πομόνης, Αναστάσιος Κατσαϊτης, Αλέξιος Στεφάνου, Ιωάννης Στεφάνου, Φραγκίσκος Καρβελάς, Αντώνιος Σανδρίνης, πρόξενος της Ρωσίας, Αναστάσιος Πολίτης, Αθανάσιος Καμινάρης, Διονύσιος Άννινος και Νικόλαος Κοκκίνης, ιερωμένοι, Κανδιάνος Διονυσίου Ρώμας, πολιτικός, Διονύσιος Σολωμός,
(Ο Σπύρος Δε –Βιάζης γράφει ότι ο Διονύσιος Σολωμός μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Φραγκίσκο Καρβελά «οδηγούμενος υπό του Νικολάου Καλύβα κλπ.» Για τη μύηση του Διονυσίου Σολωμού στη Φιλική Εταιρεία πρώτος έγραψε ο Παναγιώτης Χιώτης. Βλέπε Λόγος περί του αποθανόντος Διονυσίου Σολωμού, Ζακυνθίου ποιητού, συντεθείς υπό Παναγιώτου Χιώτου και εκφωνηθείς κατά το μνημόσυνο του μακαρίτου τω1857 Φεβρουαρίου23. Εν Ζακύνθω… 1857, σ. 8 «… Εμβαίνει και ο Σολωμός, βαπτίζεται εις την κολυμβήθραν των Φιλικών, τον αναδέχεται από το βάπτισμα ενθουσιασμένος ο Φραγκίσκος Καρβελάς. Εμπροσθά του τυφλού ιερέως Αργυροπούλου υψώνει την χείρα του και ορκίζεται εις την εικόνα του Χριστού…»
Ροβέρτος Σολωμός, Αντώνιος Κουερίνος Μανιάς, Κωνσταντίνος Συρίγος, Διονύσιος Δαμουλιάνος, φαρμακοποιός, Ανδρέας Κοκκίνης, Διονύσιος και Νικόλαος αδελφοί Κοντούρη, Ιωάννης Καρβελάς, Νικόλαος και Σπυρίδων αδελφοί Μυλωνά, Δαμιανός Κολαϊτης
Επίσης ο Χιώτης γράφει ότι στη Ζάκυνθο κατηχήθηκαν οι οπλαρχηγοί αδελφοί Πλαπουταίοι, Γεωργάκης και Δημήτριος, Πετμεζαίοι, Βασίλειος και Κωνσταντίνος, ο Ιωνάς Κανελλόπουλος, προηγούμενος του Μεγάλου Σπηλαίου, από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, καθώς επίσης και οι Ζακυνθινομοραϊτες Παναγιώτης Θεοδωρακόπουλος Καρτερούλης, Σπυρίδων και Αλέξανδρος Σακαλής, Χαράλαμπος και Ιωάννης Μιλιάνης, Διονύσιος Κλαυδιανός Κοντοσάρης.
Ο Χιώτης υποστηρίζει ότι οι πρόσφυγες δάσκαλοι Αναστάσιος Καραβίας και Θεοδόσιος Δημάδης κατηχήθηκαν από τον Νικόλαο Καλύβα, ο οποίος εμύησε και τους καπεταναίους Καβαδία και Ιωάννη Βλαχόπουλο.
ε. Κατάλογος Φιλικών από τον Λεωνίδα Χ. Ζώη
Ο Λεωνίδας Χ. Ζώης βασιζόμενος στην ανεξάντλητη πηγή του αλλοτινού αρχειοφυλακείου Ζακύνθου, αναφέρει στις σκόρπιες σελίδες του «Ιστορικού και Φιλολογικού Λεξικού Ζακύνθου» και τους παρακάτω συμπολίτες του ως Φιλικούς:
- Ιωάννης Βερύκιος
- Δημήτριος Γουζέλης (ο ηθογραφικός ποιητής του «Χάση»)
- Γεώργιος Καπνίσης
- Διονύσιος Καπνίσης
- Αντώνιος Μαρτελάος
- Σπυρίδων Ναράντζης, νομικός
- Διονύσιος Σκορδίλης
- Παναγιώτης Στεφάνου, ιατροχειρούργος
- Αναστάσιος Μαρτινέγκος, νομικός
Ας λεχθεί ακόμη ότι ο Σπύρος Δεβιάζης στην αξιόλογη εργασία του για τον Ζακυνθινό γιατρό και λόγιο Διονύσιο Ταγιαπέρα (1777-1842) γράφει, ανάμεσα στ΄ άλλα, και τα εξής: «Όταν οι εν Ζακύνθω Φιλικοί απεφάσισαν να συστήσωσι νοσοκομείον εις Ναύπλιον δια τους ασθενείς και τραυματίας αγωνιζομένους, ο Ταγιαπέρας, ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας, προσέφερε πολλά ιατρικά και διάφορα έπιπλα. Ένεκα του εμφυλίου πολέμου, το σχέδιον τούτο εναυάγησε, διο τα συναχθέντα διένεμον εις τα διάφορα στρατόπεδα και ιδίως εις το του Μεσολογγίου».
Φιλικοί επίσης ήταν και οι Ζακυνθινοί Γεώργιος Τερτσέτης, δικαστής και λόγιος, και Γεώργιος Δενδρολίβανος, καπετάνιος και ιδιοκτήτης πλοίου.
O Άγγλος Πρόξενος της Πρέβεζας Κάρολος Μέγερ σ΄ ένα πολύτιμο και ανέκδοτο κείμενό του αναφέρει, μεταξύ των άλλων, και τους εξής Ζακυνθινούς Φιλικούς:
- Αντώνιος Σανδρίνης, Πρόξενος της Ρωσίας και Ανδρέας Κορνήλιος, γραμματέας του
- Αντώνιος Επισκοπόπουλος και ο γιος του Νικόλαος
- Νικόλαος Καλύβας και ο αδελφός του (Στέφανος)
- Διονύσιος Ρώμας
- Ιωάννης Ασημακόπουλος
- ΑντώνιοςΜαρτινέγκος
- Ιωάννης Μοραϊτης
Επαναστατικοί παλμοί
Είναι αναντίλεκτο γεγονός ότι η πατρίδα του Σολωμού ‒ η πατρίδα μας ‒ από τότε που αρχίζει η ιστορία της, δεν έχει να παρουσιάσει στιγμές αδιαφορίας, στη φωνή της αιώνιας πατρίδας.
Οι πλούσιοι άρχοντες είχαν την πλουσιότερη καρδιά και οι απλοί άνθρωποι την αντρειοσύνη στο μέτωπο γραμμένοι, οι ιερωμένοι στη δύναμη της πίστης. Στα χρόνια του ξεσηκωμού της Επανάστασης του 21 αν η σκέψη σου πάει στο Φιόρο του Λεβάντε, δεν μπορείς παρά να θυμηθείς ένα ασύγκριτο πατριώτη του Διον. Ρώμα. Είναι καταπληκτικές οι προσφορές του και οι εκδουλεύσεις του προς το έθνος.
Μα και οι άλλοι άρχοντες της Ζακύνθου αιώνες πριν από την Επανάσταση του 21 κατά τη διάρκεια αυτής και μετά από την Επανάσταση χωρίς δισταγμό έδωσαν τα πάντα να βγει η πατρίδα από τη δύσκολη κατάσταση.
Ο ΔΙΟΝ. ΡΩΜΑΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ συνήργησε στην κατανόηση των δικαίων του Ελληνικού αγώνα και με θαυμαστή ευφυία κατόρθωσε να μεταβάλει το κλίμα της εχθρότητας, να δημιουργήσει φίλους στο εξωτερικό και συμπαραστάτες στην υπόθεση του Γένους.
Εξορισμένος τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης στη Βενετία από τον Άγγλο Μαίτλαντ, ο Ρώμας πληροφορήθηκε πως οι αντιπρόσωποι των Ελλήνων που στάλθηκαν στο συνέδριο των ηγεμόνων της Ιεράς Συμμαχίας (Αγγλία-Τουρκία-Αυστρία) στη Βερόνα εμποδίστηκαν να μεταβούν εκεί κατόπιν απαιτήσεως του Ελληνομάχου Μέττερνιχ.
Και είχε να συζητήσει το συνέδριο εκείνο για τις επαναστάσεις που συγκλόνιζαν την Ευρώπη και που έθεταν σε κίνδυνο τους σκοπούς για τους οποίους συστήθηκε η συμμαχία εκείνη (δηλ. η Ιερά Συμμαχία). Ένα υπόμνημα κρατούσε η Ελληνική αντιπροσωπεία που ετόνιζε προς τους ηγέτες που καθόριζαν τις τύχες της Ευρώπης, ΠΩΣ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ Ο,ΤΙ ΑΥΤΟΙ ΥΠΟΠΤΕΥΟΤΑΝ, και πως η απόφασή τους ήταν να κατακτήσουν την ελευθερία τους και μόνο.
Ο Ρώμας συνάντησε τους Έλληνες αντιπροσώπους πήρε το υπόμνημά τους και με τη βοήθεια ισχυρών προσωπικοτήτων φίλων του με τους οποίους συνδεόταν στενά, κατόρθωσε να το προωθήσει στο συνέδριο της Ιεράς Συμμαχίας (Τουρκία-Αυστρία-Αγγλία) διαλύοντας τη θολότητα που τόσο τεχνικά είχε δημιουργήσει η Αυστριακή κυρίως διπλωματία χαρακτηρίζοντας ο Ρώμας την εξέγερση των Ελλήνων απόκτηση μόνο της ελευθερίας των με συνέχεια του Ελληνισμού.
Η πράξη αυτή του Ρώμα, η απαράμιλλη αυτή διπλωματική δραστηριότητα που την υπαγόρευε μόνον ο πόθος του για την αίσια έκβαση του αγώνα των Ελλήνων, σε αυτή τη δύσκολη στιγμή που υπήρχαν και καλλιεργήθηκαν από τους έξωθεν… δήθεν φίλους μας διάφορες πολιτικές αντιλήψεις, ήταν σωτήρια. Η πολιτισμένη ανθρωπότητα θαύμασε ήρωες, σύμβολα, στάθηκε εκστατική μπροστά σε γεγονότα που εξελίχθηκαν με τις παρεμβάσεις των νησιών μας πριν και σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης.
Ως Επτανήσιοι αισθανόμαστε συγκίνηση και υπερηφάνεια για την ανεκτίμητη προσφορά Λαού, Ιερωμένων και της πλειοψηφίας των αρχόντων στην υπόθεση της Ελληνικής Ελευθερίας.
Αν σε όλα αυτά και σε όσα δεν μπορέσαμε ‒ λόγω χώρου ‒ να συμπεριλάβουμε, προσθέτω και την προσφορά προς το έθνος και της ανθρωπότητας ολόκληρη, του Διονυσίου Σολωμού, την προσφορά του Ανδρέα Κάλβου, διανοούμενων ακόμη και την παρουσία στην ελευθερωμένη πατρίδα του Ιωάννη Καποδίστρια και τις ανεκτίμητες προσπάθειές του για την αναγέννησή της, τότε μπορούμε να καταλάβουμε το μέγεθος της συμπαράστασης της Επτανήσου. Αυτή η μεγαλειώδης συμβολή έδωσε στα προνομιούχα απ’ τον Θεό νησιά μας, μια αιώνια ακτινοβολία.
Η συμβολή της Επτανήσου στον αγώνα,
καταγράφηκε με ό,τι σχετικό υπάρχει στα
απομνημονεύματα αγωνιστών και στην παράδοση
που και σήμερα είναι ζωντανή στα νησιά μας.
Γιάννης Πομόνης
Αντιπρόεδρος Ενώσεως Επτανησίων Ελλάδας
Η κατασκευή του ιστότοπου είναι μια ευγενική χορηγία των
